Występowanie biegowca plamistego

Biegowiec plamisty (Xylotrechus rusticus) jest owadem szeroko rozpowszechnionym na terenie Europy i północnej Azji. Jego obszar występowania rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego aż po Ocean Spokojny. Poza tym pojawia się również na terenie Azji Mniejszej. W Polsce biegowiec plamisty występuje na terenie całego kraju za wyjątkiem wysokich gór. Pojawia się w drzewostanach liściastych i mieszanych. Szczególnie liczny jest on w miejscach silnie nasłonecznionych na przykład w drzewach stojących osobno lub na skraju lasu.

Żerowanie biegowca plamistego

Biegowiec plamisty żeruje w różnych gatunkach drzew liściastych. Najczęściej są to osiki. Poza tym występuje również między innymi w brzozach, dębach, bukach, klonach, jarzębinach, wiązach i wierzbach. Biegowiec może żerować w nieznacznie osłabionych drzewach żywych obumierających i niedawno obumarłych oraz w nieokorowanych drzewach powalonych lub świeżo ściętych.

Jak wygląda biegowiec plamisty

Osobniki dorosłe biegowca plamistego mają od 8 do 21 milimetrów długości. Ich walcowate ciała lekko zwężają się ku tyłowi. Są ciemnobrunatne lub czarne. Podobnie jak jest to w przypadku blisko z nim spokrewnionego biegowca dębowca po bokach jego głowy oraz na jej środku znajdują się trzy wystające, podłużne listewki znane jako kile. Przedplecze biegowca plamistego kanciasto rozszerza się po obu bokach. Znajdują się na nim cztery podłużne paski, które utworzone są z szarych włosów. Czasami zdarza się, że dwa środkowe paski są przerywane przez co rozdzielają się one na oddzielne plamy. Pokrywy biegowca plamistego są czarne lub ciemnobrunatne. Zazwyczaj znajdują się na nich dwa lub trzy poprzeczne przepaski, a także plamy, które składają się z gęstych, krótkich włosków mających białą lub szarą barwę. Włoski te nazywane są tomentem.

Czułki samic zachodzą poza nasadę dziesiątym, a samców dziewiątym członem. Jaja składane przez samicę biegowca plamistego gładkie i białe. Ich długość wynosi od 1,5 do 1,9 milimetra, a szerokość od 0,5 do 0,7 milimetra. Białe larwybiegowców plamistych osiągają do 22 milimetrów długości. Na środku ciała larw są w większym lub mniejszym stopniu zwężone. Ku tyłowi lekko się rozszerzają. Głowa larw jest żółta. Do połowy wciągnięta jest w przedtułowie. Na przedniej części przedplecza znajdują się cztery żółte plamy i zmarszczki. Tylna część przedplecza jest ciemnobrunatna i żeberkowana. U nasady przedplecza znajduje się pole, które złożone jest z bardzo niewielkich kolców. Poczwarki są grube i wydłużone. Ich długość wynosi od 14 do 20 milimetrów. Na wypukłych tergitach odwłokowych biegowca plamistego znajdują się krótkie, ostre kolce, które  ułożone są w dwóch mało wyraźnych rzędach.

Rozmnażanie się i rozwój biegowca plamistego

Osobniki dorosłe biegowców plamistych pojawiają się od maja do sierpnia, ale najliczniejsze są one w lipcu. Pojawiają się głównie na drewnie sągowym i materiale lęgowym. Po kopulacji samice składają jaja w szparach kory. Albo przylepiają je za pomocą substancji kitowej do gładkich powierzchni kory znajdującej się na pniach lub rzadziej gałęziach. Po upływie około 3 tygodni z jaj wylęgają się larwy. Larwy te po przegryzieniu się przez korę drążą niewielkie, placowate żerowiska. Następnie zaczynają drążyć poprzeczne lub podłużne chodniki w wyniku czego uszkadzane są powierzchniowe warstwy drewna. Im starsze larwy tym głębiej drążą one chodniki w drewnie. Czasami zdarza się, że przechodzą one przez cały przekrój pnia.

Przebieg chodników jest nieregularny. Wypełnione są one drobną mączką złożoną z trocinek. Mają one do 6 milimetrów szerokości i do 60 centymetrów długości. Pod koniec swojego rozwoju larwy ponownie zaczynają żerować płytko pod powierzchnia drewna. Tam, na głębokości kilku słojów rocznych tworzą one kolebki poczwarkowe mające od 6 do 8 milimetrów szerokości i od 22 do 30 milimetrów długości. Przepoczwarzenie larw ma miejsce w maju lub w czerwcu podczas drugiego roku rozwoju. Po wylęgnięciu się osobniki dorosłe wygryzają w drewnie otwory wylotowe mające od 4 do 7 milimetrów średnicy. Cykl rozwojowy biegowca plamistego trwa około 2 lat.

Szkody wyrządzane przez biegowca plamistego

Biegowiec plamisty atakuje osłabione drzewa. W wyniku jego ataków dochodzi do znacznego obniżenia wartości technicznej uzyskiwanego z nich drewna. Czasami pojawia się bardzo licznie. Mimo to jak dotąd szkody gospodarcze wyrządzone przez tego owada nie były duże.

Zwalczanie biegowca plamistego

Szkodom wywoływanym przez biegowca plamistego można zapobiec poprzez terminowe ścinanie i wyrabianie drewna oraz usuwanie z lasów drzew osłabionych. Zwalczać go można poprzez wykładanie drzew pułapkowych i korowanie ich po upływie od 2 do 3 tygodni od rójki chrząszczy.