FUMIGACJA EKSPORTOWA

DEFINICJA FUMIGACJI EKSPORTOWEJ (IPPC)

Fumigacja to zwalczanie szkodników za pomocą substancji chemicznych w postaci gazu, pary lub dymu. Substancje używane podczas fumigacji nazywane są fumigantami. Fumigacja to proces niezwykle skuteczny, a jednocześnie neutralny dla odkażanego materiału. Drewno stosowane w transporcie międzynarodowym musi spełniać wymagania standardu fumigacji ISPM 15. Fumigacje spełniającą wymagania tego standardu nazywamy fumigacją eksportową.

GENEZA POWSTANIA STANDARDU ISPM 15

Drewno często zasiedlane jest przez liczne gatunki szkodników. Dotyczy to za równo drewna pochodzącego z drzew żywych jak i tego, które pochodzi z drzew obumarłych. Opakowania drewniane bardzo często wytwarzane są z drewna nieprzetworzonego i nie poddanego zabiegom usuwającym z niego szkodniki drewna. Dlatego właśnie stanowi ono doskonałą drogę ich rozpowszechniania się. Sytuacje pogarsza fakt, że drewno z opakowań niezwykle często jest wykorzystywane ponownie, regenerowane lub naprawiane. Ustalenie prawdziwego pochodzenia poszczególnych jego elementów nader często jest niemożliwe. Z tych powodów przyjęto jednolity międzynarodowy standard ISPM 15 mający na celu zapobieżenie rozprzestrzeniania się szkodników drewna. Głównych celem tego standardu jest ochrona żywych drzew przed szkodnikami.

CZYM JEST STANDARD ISPM 15

ISPM 15 czyli International Standard for Phytosanitary Measure reguluje użycie opakowań drewnianych w międzynarodowej wymianie handlowej. Przepisy te zostały opracowane w 2002 roku przez Międzynarodową Konwencję Ochrony Roślin (IPPC) działającą przy Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Standard ISPM obejmuje środki fitosanitarne zmniejszające ryzyko zawleczenia i rozprzestrzeniania organizmów kwarantannowych w międzynarodowym obrocie drewnianym materiałem opakowaniowym z drewna surowego.

Standard ten nakazuje:

• Stosowanie drewna nieokorowanego

• Przeprowadzanie zabiegów niszczących szkodniki

• Naniesienie rozpoznawalnego oznaczenia na drewnie

Specjalne wymagania mają zastosowanie wobec drewna opakowaniowego poddanego regeneracji lub naprawie.

Za przeprowadzanie zabiegów i nanoszenie oznaczeń odpowiedzialne są krajowe organizacje ochrony roślin (KOOR) krajów eksporterów i importerów. Organizacje te nadzorują stosowanie zabiegów, sposób wykorzystywania oznaczenia i jego nanoszenia oraz prowadzą inspekcji, monitoring i audyt. W Polsce taką organizacją jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa(PIORIN). W kwestii ISPM 15 PIORIN współpracuje z Instytutem Technologii Drewna. W tym właśnie instytucie opracowano zasady zabiegów zgodnych z ISPM 15 i oznakowania drewnianych opakowań obowiązujących producentów polskich.

RODZAJE DREWNA OBJĘTE STANDARDEM ISPM 15

Wymagania standardu (FUMIGACJI EKSPORTOWEJ)  ISPM 15 obejmują drewniany materiał opakowaniowy, taki jak skrzynki, pudła, klatki, drewno sztauerskie, palety, bębny i szpule do nawijania kabli.

Standard ten nie obejmuje opakowań w przypadku których uznano, że ryzyko przeniesienia w nim szkodników jest niewielkie takich jak:

• drewniany materiał opakowaniowy wykonany w całości z cienkiego drewna (grubości 6 mm lub mniejszej)

• drewniany materiał opakowaniowy wykonany w całości z przetworzonego drewna, taki jak sklejka, płyty wiórowe, płyty OSB lub fornir, z użyciem kleju, wysokiej temperatury lub ciśnienia lub połączenia tych środków

• beczki na wino lub produkty spirytusowe poddane działaniu wysokiej temperatury podczas produkcji

• opakowania ozdobne na wino, cygara i inne przedmioty wykonane z drewna poddanego przetworzeniu i/lub procesowi produkcji eliminującemu organizmy szkodliwe. Nie należy zapominać, że nie wszystkie ozdobne beczki i pudełka wytwarzane są w sposób niszczący szkodniki drewna dlatego w uzasadnionych przypadkach KOOR kraju importera i eksportera mogą zawierać specjalne porozumienia dotyczące tego typu towarów.

• trociny, zrzyny i wełna drzewna

• elementy drewniane na stałe zamocowane do pojazdów transportowych i kontenerów.

Warto pamiętać, że przesyłki drewna mogą być mocowane przy pomocy drewna sztauerskiego tego samego typu oraz jakości i spełniającego te same wymagania fitosanitarne, co drewno w przesyłce. W takich przypadkach można uznać, że drewno sztauerskie stanowi część przesyłki i nie uważa się go za drewniany materiał opakowaniowy w kontekście niniejszego standardu.

OBOWIĄZYWANIE STANDARDU ISPM NA ŚWIECIE

Istnieje wiele państw wymagających stosowania standardu ISPM 15 w fumigacji na eksport w drewnianych opakowaniach. Wśród nich są: Argentyna, Australia, Boliwia, Brazylia, Chile, Chiny, Chorwacja, Egipt, Ekwador, Filipiny, Gwatemala, Honduras, Indonezja, Izrael ISPM, Jamajka, Japonia, Jemen, Jordania, Kamerun, Kanada, Kenia, Kolumbia, Korea Południowa, Kostaryka, Kuba, Malediwy, Malawi, Malezja, Meksyk, Nikaragua, Nigeria, Norwegia, Nowa Kaledonia, Nowa Zelandia, Oman, Paragwaj, Peru, Republika Dominikańska, Republika Południowej Afryki, Senegal, Sri Lanka, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Tajlandia, Tajwan, Tunezja Turcja Ukraina Wenezuela i Wietnam.

ETAPY PRODUKCJI OPAKOWAŃ SPEŁNIAJĄCYCH STANDARD ISPM 15 / FUMIGACJI EKSPORTOWEJ DREWNA

Istnieją trzy etapy produkcji zatwierdzonego materiału opakowaniowego:

• wytwarzanie,

• zabiegi

• znakowanie.

WYKORZYSTYWANIE DREWNA OKOROWANEGO-PODSTAWOWA ZASADA FUMIGACJI EKSPORTOWEJ wg. ISPM 15

Jedną z podstawowych zasad ISPM 15 jest wykorzystywanie wyłącznie drewna okorowanego. Standard ten dopuszcza obecność na drewnie dowolnej liczby oddzielnych w ocenie wzrokowej i wyraźnie odrębnych niewielkich fragmentów kory, jeżeli spełniają one przynajmniej jeden z następujących warunków:

• szerokość fragmentów kory jest mniejsza niż 3 cm (bez względu na długość),

• szerokość fragmentu kory przekracza 3 cm, ale powierzchnia pojedynczych fragmentów kory nie przekracza 50 cm2.

W przypadku, gdy zabieg przeprowadzany jest w wysokiej temperaturze korę można usunąć za równo przed zabiegiem jak i po nim. Istnieją zabiegi w przypadku których określono maksymalne wymiary drewna. Przykładem takiego zabiegu jest grzanie objętościowe. W takiej sytuacji w pomiarach należy uwzględnić korę.

RODZAJE ZABIEGÓW SPEŁNIAJĄCYCH NORMY (fumigacji) ISPM 15

Istnieje wiele rodzajów zabiegów, które można wykorzystać aby drewno spełniło parametry normy ISPM 15. Wśród nich znaleźć można:

• konwencjonalne zabiegi z wykorzystaniem pary,

• suszenie komorowe,

• chemiczną impregnacje w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury,

• grzanie objętościowe z użyciem mikrofal lub fal radiowych

MIERZENIE TEMPERATURY PODCZAS ZABIEGÓW OBRÓBKI TERMICZNEJ ISPM 15

W celu zapewnienia, że w trakcie zabiegu termicznego odpowiednia temperatura będzie utrzymywana w całym poddawanym zabiegom drewnie. Pomiar temperatury należy przeprowadzać w tym miejscu drewna, w którym będzie się ono nagrzewać najdłużej, ale nie wyżej niż 1 metr nad posadzką. Ustalenie tego który to będzie punkt nie jest zadaniem łatwym. Punkt ten może się różnić w zależności od wielu czynników w tym między innymi od wilgotności drewna i wyjściowego rozkładu temperatur. Ogromne znaczenie ma też rodzaj zastosowanego procesu. W przypadku grzania objętościowego miejscem najchłodniejszym jest najczęściej powierzchnia drewna, ale już w przypadku grzania objętościowego wielkogabarytowego drewna zamrożonego najniższą temperaturę ma rdzeń drewna. Najlepszym rozwiązaniem tego problemu jest użycie dwóch lub więcej przystosowanych do pomiaru temperatury drewna czujników. Pozwala to też na wykrycie ewentualnej awarii czujnika w trakcie zabiegu. Czujniki powinny być kalibrowane zgodnie z zaleceniami ich producenta. Metalowe osłony czujników nie mogą mieć średnicy większej niż 0,5 cm ani być dłuższe niż 4 cm.

Czujniki umieszcza się w odległości 30 cm od końca fumigowanego drewna tak, aby sięgały aż do rdzenia. W przypadku krótszych desek lub klocków paletowych czujniki temperatury umieszcza się również w elemencie drewnianym o największych wymiarach w sposób gwarantujący pomiar temperatury w jego rdzeniu. Istnieje wiele czynników mogących zakłócić pomiar. W celu umieszczenia czujników w drewnie konieczne jest wywiercenie w nim otworów. Niestety istnieje ryzyko, że przewodnictwo lub konwekcja zakłócą pomiar temperatury. Dlatego otwory w drewnie, w których umieszczane są czujniki muszą zostać uszczelnione zapobiegającym temu materiałem. Pomiar mogą utrudnić też metalowe przedmioty znajdujące się w drewnie takie jak gwoździe. Fakt ten również należy uwzględnić w pomiarach. Każde urządzenie do przeprowadzania zabiegów termicznych powinno być wyposażone w tor umożliwiający mierzenie temperatury drewna podczas zabiegów sprzężony z urządzeniem rejestrującym pomiary nie rzadziej niż raz na 5 minut. Przeprowadzane w ten sposób pomiary muszą potwierdzać, że obróbka trwała odpowiednio długo ( 30 minut) i przeprowadzono ją w odpowiednio wysokiej temperaturze (co najmniej 56°C).

ZABIEGI TERMICZNE a FUMIGACJA

Często stosowanymi przy fumigacji międzynarodowej rodzajami zabiegów są zabiegi termiczne wykorzystujące suszenie komorowe lub konwencjonalne komory parowe. Zabiegi te oznacza się kodem HT. Jeżeli do fumigacji eksportowej używana jest konwencjonalna komora grzewcza minimalna temperatura, którą należy osiągnąć to 56 stopni Celsjusza. Temperaturę tą należy osiągnąć przez co najmniej 30 minut w całym drewnie w tym również w rdzeniu, który jest najlepszym miejscem do umieszczenia mierzących ją czujników.

Alternatywnym rozwiązaniem jest opracowanie planów zabiegów na podstawie serii testów, podczas których mierzona jest temperatura rdzenia drewna znajdującego się w różnych miejscach komory. Po przeprowadzeniu zabiegów należy przeanalizować jak wyglądają korelacje pomiędzy temperaturą, gatunkiem i grubością drewna, temperaturą powietrza w komorze oraz natężeniem przepływu i wilgotnością powietrza. Wyżej wspomniane testy powinny wykazać, że przez co najmniej 30 minut osiągana jest temperatura 56°C w całym drewnie. Wspomniane zabiegi powinny zostać zaakceptowane przez KOOR i krajową organizacje ochrony roślin.

Aby komora grzewcza spełniała wymagania zabiegu fumigacji eksportowej musi być ona szczelna i dobrze izolowana. Dotyczy to również podłogi komory w której następuje fumigacja eksportowa. Zapewnienie odpowiedniego przepływu powietrza za równo przez pryzmę jak i wokół niej jest bardzo ważne. W tym celu należy:

• odpowiednio załadować drewno,

• zastosować deflektory w komorze,

• zastosować przekładki w drewnie,

• zastosować wentylatory wytwarzające przepływ wystarczający do osiągnięcia w rdzeniu drewna temperatury na określonym poziomie przez określony czas

GRZANIE OBJĘTOŚCIOWE

Drugą często stosowaną metodą fumigacji eksportowej jest grzanie objętościowe. Ta metoda fumigacji eksportowej oznaczana jest kodem DH. W tej metodzie fumigacji eksportowej materiał ogrzewa się do temperatury 60 stopni Celsjusza przez 1 minutę. Temperatura ta powinna zostać osiągnięta w ciągu 30 minut od rozpoczęcia zabiegu.

FUMIGACJA BROMKIEM METYLU

W przeszłości często stosowaną metodą fumigacji eksportowej była fumigacja eksportowa z zastosowaniem bromku metylu. Oznaczano ją symbolem MB. W tej metodzie fumigacji eksportowej bromek metylu aplikowany był przy użyciu odparowywacza. Minimalny czas takiego zabiegu wynosił 24 godziny. W zabiegu tym komora musiała być szczelna i może być wypełniona maksymalnie w 80 %. Jeżeli fumigację eksportową przeprowadzano pod przykryciem plandeki powinny były być one wykonane z materiału gazoszczelnego i odpowiednio uszczelnione na szwach i przy ziemi. Obecnie jest to metoda coraz rzadziej stosowana ponieważ jest ona szkodliwa dla warstwy ozonowej. Na terenie Unii Europejskiej stosowanie bromku metylu jest obecnie zakazane. W przypadku towarów wwożonych na terytorium Korei Południowej fumigacja eksportowa z użyciem bromku metylu nie może być stosowana w opakowaniach grubszych lub szerszych niż 20 cm lub pochodzących z krajów w których występują atakujące sosny nicienie.

ZALECENIA INSTYTUTU TECHNOLOGII DREWNA W KWESTII ISPM 15

Instytut technologii drewna, który w imieniu Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadza audyty kontrolne i aktualizuje Krajowy Rejestr Firm Spełniających Warunki Produkcji Materiałów Opakowaniowych z Drewna według standardu ISPM 15 opracował warunki organizacyjno-techniczne, jakie powinna spełniać firma zwalczające organizmy szkodliwe w drewnie opakowaniowym metodą termiczną według zasad zalecanych przez FAO w dokumencie ISPM 15. Według wymagań tych przedsiębiorstwo spełniające wymagania standardu ISPM 15 musi mieć do dyspozycji (posiadać lub dzierżawić) sprzęt umożliwiający wygrzewanie drewna w temperaturze co najmniej 60 stopni Celsjusza na przykład suszarnie komorową. Wspomniane urządzenie musi mieć Pojemność zapewniających wykonanie planowanej ilości zabiegów. Wilgotność drewna po przeprowadzanym zabiegu nie powinna przekracza 20 %. (dzięki temu unika się pleśnienia drewna). Wyniki pomiarów należy przechowywać przez 12 miesięcy. Prowadzone przez firmę spełniającą standard ISPM 15 firmę nadzór powinien być na tyle skuteczny by niemożliwe było przypadkowe użycie do produkcji opakowań drewna nie poddanego zabiegom. Dużo miejsca w zaleceniach ITD poświęcono też kwestii właściwego mierzenia temperatury poddawanego zabiegom fumigacji eksportowej drewna.

ZNAKOWANIE DREWNA ZGODNEGO ZE STANDARDEM FUMIGACJI IPMS 15

Oznaczenie potwierdzające zgodność ze standardem IPMS 15 składa się ze specjalnego symbolu i kodów identyfikujących kraj, producenta lub wykonawcę zabiegu oraz rodzaj zastosowanego zabiegu. Oznaczenie to jest rozpoznawalne na całym świecie, a do jego zrozumienia nie potrzebna jest znajomość konkretnego języka. Pomaga ono zidentyfikować drewno opakowaniowe poddane zabiegowi podczas inspekcji przed eksportem, w punkcie w wozu i innych miejscach. W sytuacji, gdy zabieg fumigacji eksportowej wykonywany jest ponownie należy usunąć wcześniejsze oznaczenia i nanieść nowe ponownie zgodnie ze standardem ISPM 15. Usunięcie oznaczeń, ponowne wykonanie zabiegu i naniesienie nowych oznaczeń jest obowiązkowe w przypadku, gdy wymienionych zostanie więcej niż 1/3 drewna. Oznaczenia muszą być czytelne i widoczne gołym okiem. Oznaczenia mają kształt prostokątny. Logo IPCC umieszcza się po lewej stronie. Od pozostałych znaków oddziela je pionowa linia. Pomiędzy kodem kraju, a kodem producenta umieszcza się myślnik. Poniżej kody producenta umieszcza się znak obróbki.

UTYLIZACJA OPAKOWAŃ NIE SPEŁNIAJĄCYCH WYMAGAŃ STANDARDU ISPM 15

W przypadku, gdy do międzynarodowego transportu używa się materiału niespełniające norm ISPM 15 może on zostać zutylizowany. Najczęściej stosowane metody utylizacji to:

• Spalenie,

• Głębokie zakopanie. Zalecane jest zakopanie na głębokość co najmniej 2 metrów. Metoda ta jest nieodpowiednia w przypadku zainfekowania drewna termitami lub patogenami korzeni,

• Przetworzenie na przykład na płyty OSB

Więcej informacji nt. usługi fumigacji pod nr. tel. +48 533-351-157 oraz +48 (22) 29 94 410

TAGI: Fumigacja palet Warszawa, Fumigacja opakowań drewnianych Gdańsk, fumigacja międzynarodowa Łódź, IPPC, Fumigacja na eksport Gdynia, Fumigacja eksportowa Kraków, dezynsekcja termiczna Wrocław, Fumigacja towaru na eksport Toruń, Palety fumigowane Warszawa, Firma fumigująca palety Olsztyn,