Miazgowce

Miazgowce są grupą szkodników drewna żerującą w różnych gatunkach drzew. Do drzew w których drewnie żerują miazgowce zaliczamy między innym mahonie, jesiony, dęby, drzewa hikorowe, orzechowce, wiśnie, topole i drzewa świętojańskie. Najważniejszym ze składników diety miazgowców jest skrobia. Skrobia znajduje się zwłaszcza w drewnie żywych drzew lub pochodzącym z drzew, które ścięto nie dawniej niż kilka lat temu. Z tego powodu miazgowce często pojawiają się w lasach, a miazgowce żyjące w domach preferują młode drewno. Minimalna ilość skrobi w drewnie przy której miazgowce mogą w nim żerować to 3%.

Gdzie żerują miazgowce

Miazgowce częściej od innych szkodników drewna technicznego żerują w wykonanych z drewna przedmiotach na przykład ramach obrazów lub meblach. Podobnie jak w przypadku innych szkodników drewna na przykład kołatka ukrytego lub spuszczela pospolitego miazgowce często przez wiele pokoleń żerują w tych samych fragmentach drewna przez co doprowadzają do jego całkowitego zniszczenia. Ze względu na szybszy rozwój miazgowców zniszczenia te w ich przypadku często następują jednak szybciej niż jest to w przypadku wspominanych już spuszczela pospolitego czy kołatka domowego. Z drugiej strony miazgowce często żerują w przedmiotach i elementach wyposażenia, które łatwiej wymienić niż na przykład belki w których często żeruje spuszczel pospolity. Rzadziej są to też zabytki niż w przypadku preferującego starsze drewno kołatka domowego. 

Rodzaje miazgowców

Do miazgowców zaliczamy kilkadziesiąt, około 60 gatunków owadów. Spośród nich kilka żeruje w drewnie. Najbardziej znane z nich to miazgowiec parkietowy oraz miazgowiec brunatny. Szkodniki te rozpowszechnione są dość szeroko. Rozpowszechnienie to zawdzięczają one człowiekowi, który w przeszłości zawlekał je w różne miejsca razem z meblami oraz materiałami budowlanymi. Larwy miazgowców preferują suchsze drewno. Z tego powodu nie żerują one w drewnie świeżo ściętym. Opadają je dopiero po wysuszeniu.

Miazgowce najczęściej żerują w drewnie które ma duże, pozwalające na wprowadzenie pokładełka w jego wnętrze naczynia. Wielkość tych naczyń może być wyczuwana przez samice dzięki temu właśnie pokładełku. Istnieją podejrzenia, że samice potrafią ocenić zawartość skrobi w drewnie za pomocą próbek pobranych za pomocą pokładełka. Jeśli drewno okaże się zawierać odpowiednie ilości skrobi w jego wnętrzu składane jest jajo. Jeśli chodzi o gatunki drewna popularne w Polsce to jaja te najczęściej składane są w drewnie dębowym. Samice preferują zwłaszcza drewno okorowane, ale nie pokryte farbami, woskiem lub pokostem.

Rodzaje miazgowców

Wśród wielu gatunków miazgowców największe straty powoduje miazgowiec brunatny. Miazgowiec brunatny żeruje w drewnie drzew liściastych. Występuje zwłaszcza na terenie Europy i Ameryki Północnej.

Pojedyncza samica miazgowca brunatnego składa w naczyniach bieli do 220 jaj. Jaja te są wysmukłe i długie. Larwy miazgowca brunatnego wylęgają się z jaj po upływie od 8 do 12 dni. Czasami jednak zdarza się, że larwy miazgowca brunatnego wylęgają się z jaj wcześniej nawet po upływie jedynie 3 dni. Po upływie tego czasu larwy miazgowca rozpoczynają tworzenie tuneli w zewnętrznej warstwie drewna. Miazgowce nie produkują celulazy w związku z czym nie potrafią one trawić celulozy. Wartości odżywcze czerpią ze znajdujących się w drewnie białek, cukrów oraz skrobi. Optymalne warunki dla rozwoju larw miazgowców to wilgotność drewna wynosząca od 10 do 20 % i wilgotność powietrza wynosząca od 40 do 80 %.

Pod koniec swojego żerowania larwa miazgowca brunatnego wygryza chodnik biegnący w kierunku powierzchni drewna. Tuż pod powierzchnią tworzy ona komorę poczwarkową. Długość stadium larwalnego jest zróżnicowana. Trwa ono od 2 do 9 miesięcy. Stadium to trwa zatem dużo krócej od stadium larwalnego większości gatunków szkodników drewna technicznego. Stadium poczwarki trwa 14-28 dni. Warstwa oddzielająca komorę poczwarkową od świata zewnętrznego jest już bardzo cienka w związku z czym bez trudu jest ona przegryzana przez owada dorosłego, który tworzy w niej mający do 2 milimetrów średnicy otwór wylotowy.

Larwy miazgowców

Po zakończeniu swojego rozwoju dorosła larwa wygryza kanał w kierunku powierzchni drewna i tuż pod powierzchnią formuje komorę poczwarkową. Stadium larwalne trwa od 2 do 9 miesięcy, w zależności od temperatury, wilgotności i zawartości skrobi w drewnie. Stadium poczwarki trwa 2-4 tygodnie. Powstały owad dorosły wygryza w cienkiej warstewce okrągły otwór wyjściowy o średnicy 1-2 mm. Czasem, gdy powierzchnia drewna jest pokryta materiałem ochronnym lub ozdobnym (skóra, srebro, ołów), wówczas chrząszcz wygryza otwór w tym materiale.

Rozwój miazgowców

Chrząszcze wychodząc otworem wypychają trociny z odchodami. Odchody są bardzo drobne, przypominają wyglądem puder lub talk, a nie piaszczystą lub ziarnistą strukturę, jak u innych szkodników drewna.  Czas rozwoju miazgowca brunatnego zależy od warunków środowiskowych i trwa od 3 miesięcy do roku, a nawet i dłużej. W warunkach naturalnych szkodniki kończą rozwój w miesiącach letnich, od czerwca do sierpnia. Po wyjściu na zewnątrz dorosłe łączą się w pary, a po kopulacji samice składają jaja pojedynczo lub grupami bezpośrednio do naczyń bieli. Jeśli powierzchnia drewna jest pomalowana, wówczas samica może znaleźć naczynia w otworach wyjściowych i w nie składa swoje jaja. Dorosłe żyją od 3 do 6 tygodni, prowadząc nocny tryb życia. Chrząszcze chętnie latają i są przyciągane przez światło.