Aksamitniak czerwony

Szkodniki drewna dębowego

Aksamitniak czerwony występuje na terenie Europy w tym całej Polski, Afryki północnej, Azji Mniejszej, Syrii i Iranu. Na terenie Polski pojawia się głównie w lasach, parkach i zadrzewieniach dębowych.

Żerowanie aksamitniaka czerwonego, czyli czym żywi się szkodnik?

Aksamitniak czerwowny w Polsce najczęściej żeruje w dębach. Po za nimi rozwija się w różnych gatunkach drzew liściastych w tym między innymi kasztanowcach, wiązach, leszczynach bukach, dębach, grabach i brzozach. Może żerować również w drzewach owocowych. Aksamitniak czerwony atakuje głównie drzewa, które są obumierające, osłabione lub martwe. Obok drzew stojących atakuje również drzewa świeżo ścięte i złamane, grube gałęzie, świeże pniaki oraz nieokorowane szczapy opałowe i wałki. Aksamitniak czerwony najpowszechniejszy jest w drzewostanach liczących sobie od 40 do 100 lat znajdujących się w dobrze nasłonecznionych miejscach.

Jak wygląda aksamitniak czerwony - morfologia szkodnika

Osobniki dorosłe aksamitniaka czerwonego cechują się wysokim zróżnicowaniem rozmiarów. Mogą mieć one od 5 do aż 15 milimetrów długości. Ich ciała są umiarkowanie wydłużone. Szerokość przedplecza aksamitniaka czerwonego jest większa od jego długości. Po jego bokach znajduje się spłaszczony, a na końcu zaokrąglony wyrostek. Pokrywy aksamitniaka czerwonego są płaskie i szerokie. W swojej końcowej części nieznacznie rozszerzają się. Przy szwie są one zaokrąglone. Czarna głowa aksamitniaka czerwonego rzadko pokryta jest czerwonymi włoskami. Włoski te rozmieszczone są grupkami. Czarne przedplecze pokryte jest gęsto aksamitnie czerwonym owłosieniem.

Gęstym, choć nieco krótszym owłosieniem pokryte są również żółtobrunatne pokrywy. Włoski na pokrywach są czerwone lub jasnoczerwone. Czułki samic dochodzą do połowy pokryw. Czułki samców są znacznie dłuższe. Długością przewyższają one długość ciał aksamitniaków czerwonych. Larwy aksamitniaków czerwonych osiągają do 15 milimetrów długości. Są one żółtawe i gęsto pokryte długimi szczecinami. Głowa larwy jest biała. Jej przednia krawędź jest silnie pigmentowana. Na matowym przedpleczu znajdują się nieregularne, podłużne bruzdki. Na grzbietowych i brzusznych segmentach odwłokowych znajdują się poduszki ruchowe z dwiema podłużnymi bruzdkami. Jedna z tych bruzd jest ledwie niewidoczna i przerywana w środku.

Poczwarka aksamitniaka czerwonego jest bardzo podobna do poczwarki zagwoździka fioletowego z tą różnicą, że na przedpleczu aksamitniaka czerwonego znajdują się brodawkowate zgrubienia.

Rozmnażanie się i rozwój aksamitniaka czerwonego

Aksamitniaki czerwone pojawiają się od kwietnia do czerwca. Porównując okres ich pojawiania się z innymi szkodnikami drewna można zauważyć, że pojawiają się one stosunkowo wcześnie, a jednocześnie stosunkowo wcześnie znikają. Osobniki dorosłe najczęściej widywane są na drewnie w którym będą rozwijać się larwy. Jaja składane są przez samice pod łuskami kory lub w szparach. Larwy aksamitniaka czerwonego drążą w drewnie kręte lekko naruszające biel chodniki, które zapełnione są brunatnobiałymi, delikatnymi trocinkami. Chodniki te osiągają od 10 do 12 milimetrów szerokości i do 60 milimetrów długości. Na ich końcach znajdują się charakterystyczne odnogi. Larwy samic aksamitniaka czerwonego mogą zimować płytko pod korą lub w mającej hakowaty kształt kolebce poczwarkowej znajdującej się na głębokości wynoszącej od 3 do 6 centymetrów której wymiary wynoszą od 10 na 50 milimetrów. Przepoczwarzenie najczęściej odbywa się wiosną w marcu lub kwietniu. Po wylęgnięciu się osobniki dorosłe wygryzają w korze otwór mający od 3 do 4 milimetrów szerokości. Cykl rozwojowy aksamitniaka czerwonego trwa dwa lata, ale w wyjątkowo sprzyjających dla rozwoju tego owada warunkach może on skrócić się do jednego roku.

Szkody wyrządzane przez aksamitniaka czerwonego.

Aksamitniak czerwony jest szkodnikiem wtórnym atakującym drzewa obumierające lub osłabione. Uszkadza on również drewno bielaste aż do głębokości wynoszącej 6 centymetrów. Czasami zdarza się, że razem z tym drenem zawlekany jest on do tartaków w których wyrządza on duże szkody. Znaczące są również wyrządzane przez akamitniaka czerwonego szkody pośrednie polegające na przenoszeniu strzępek grzybów lub zarodników, które powodują sinizną lub zgniliznę drewna.

Zapobieganie szkodom powodowanym przez aksamitniaka czerwonego

Zapobieganie szkodom wyrządzanym przez aksamitniaka czerwonego polega na usunięciu z lasu nieokorowanego surowca i osłabionych drzew przed końcem marca czyli zanim pojawią się osobniki dorosłe aksamitniaków czerwonych. Surowiec, który musi zostać pozostawiony na terenie lasu powinien zostać okorowany, a jeśli aksamitniak czerwony występuje w danym lesie wyjątkowo licznie również zabezpieczony za pomocą odpowiednich środków chemicznych.

Zwalczanie aksamitniaka czerwonego

Zwalczanie aksamitniaka czerwonego polega na wykładaniu do końca marca drzew pułapkowych, które pod koniec sierpnia są korowane, a ich kora palona. W charakterze pułapek mogą być wykorzystywane świeże pniaki.