Nadobnica Alpejska - występowanie, morfologia szkodnika drewna Zwalczanie Szkodników Drewna tło

Nadobnica Alpejska

Nadobnica alpejska znana również jako kamiennik to drewnożerny chrząszcz z rodziny kózkowatych. Drążone przez nadobnice alpejskie chodniki powodują poważne uszkodzenia drewna.


Czym jest nadobnica alpejska  ?

(Rosalia alpina)

Nadobnica alpejska znana również jako kamiennik to drewnożerny chrząszcz z rodziny kózkowatych.

 

nadobnica alpejska szkodnik

Występowanie nadobnicy alpejskiej

Ten żerujący w drewnie chrząszcz występuje w środkowej i południowej Europie. Na północy zasięg jego występowania tego drewnojada sięga aż do Szwecji i Danii, a na wschodzie do Krymu. Poza Europą nadobnica alpejska występuje również w północnowschodniej Turcji, północnozachodnim Iranie, oraz północnej Afryce. Na terenie Syrii i Izraela występuje Rosalia alpina syriaca będąca podgatunkiem nadobnicy alpejskiej. Na terenie Polski nadobnica alpejska występuje głównie w rejonach górskich w tym zwłaszcza w Beskidzie Niskim i Bieszczadach Zachodnich. Ponadto ten żerujący w drewnie robak występuje również w Górach Świętokrzyskich, Pieninach i na Roztoczu.

Nadobnica alpejska najczęściej występuje w drzewostanach bukowych w których znajduje się duża ilość uszkodzonych, powalonych lub połamanych drzew. Szczególnie często ten drewnożerny robak pojawia się w drzewostanach przerzedzonych znajdujących się na południowych stokach oraz na odosobnionych drzewach. W przeszłości nadobnica alpejska pojawiała się wszędzie tam, gdzie buki, ale w chwili obecnej jest ona dość rzadka w związku z czym objęta została ona ochroną.

Żerowanie nadobnicy alpejskiej

Nadobnica alpejska to robak w drewnie buku pospolitego żerujący. Na południu może pojawiać się on również w innych gatunkach drzew liściastych takich jak dęby, graby, grusze, jesiony, kasztany jadalne, orzechy włoskie, wiązy i wierzby.

Osobniki dorosłe nadobnicy alpejskiej odżywiają się głównie sokiem wyciekającym z uszkodzonych drzew.

Jak wygląda nadobnica alpejska ?

Osobniki dorosłe nadobnicy alpejskiej mają od 15 do 38 milimetrów długości. Ich ciało jest wydłużone i pokryte krótkimi czarnymi i niebieskimi włoskami. Długość przedplecza nadobnicy alpejskiej jest minimalnie większa od jego szerokości. Na jego obu bokach znajduje się jeden tępy kolec, który skierowany jest ukośnie do góry. Pokrywy są silnie wydłużone i zaokrąglone na końcach.

Rysunek znajdujący się na pokrywach cechuje się dużą zmiennością. Wyróżniono ponad sto wersji tego rysunku. Przyjrzyjmy się jednak temu jak wygląda on w przypadku formy typowej. Przy przedniej krawędzi zabarwionego na niebieska znajduje przypominająca elipsę lub prostokąt z zaokrąglonymi bokami aksamitnie czarna plama. Po jednej plamie w tym samym kolorze znajduje się na przedniej i tylnej części każdej z pokryw, co łącznie daje cztery plamy na pokrywach. Na środku pokryw znajduje się przepaska, która również ma ten sam kolor. Przepaska ta przez niektórych autorów opisywana jest jako dwie zlewające się ze sobą plamy.

Wyjątkowo długie są czułki nadobnicy alpejskiej. W przypadku samców mogą być one nawet dwukrotnie dłuższe od ich ciał. Czułki samicy nadobnicy alpejskiej są nieznacznie dłuższe od jej ciała.

Rozmnażanie się i rozwój nadobnicy alpejskiej

Po zapłodnieniu samice składają jaja pojedynczo lub liczącymi do pięciu sztuk grupami w szparach lub pęknięciach drewna. Kremowe, wydłużone i owalne jaja nadobnicy alpejskiej mają 1 milimetr szerokości i 3,3 milimetra długości.

Po upływie kilku tygodni z jaj wylęgają się larwy nadobnicy alpejskiej. Larwy tego drewnożernego owada osiągają do 35 milimetrów długości. Są one białe, lekko spłaszczone grzbietowo-brzusznie i pokryte jasnymi, rzadkimi szczecinkami. Początkowo żerują one pod korą. Dopiero później wgryzają się one w głąb drewna. Chodniki larwalne nadobnicy alpejskiej mają około 50 centymetrów długości. Przebiegają one za równo w twardym jak i w częściowo rozłożonym drewnie. W swojej końcowej części osiągają one 9 milimetrów szerokości. Zapełnione są one ekskrementami i ubitymi trocinkami.

Przepoczwarzenie się nadobnicy alpejskiej ma miejsce w czerwcu lub w lipcu. Odbywa się ono w owalnej kolebce mającej 40 milimetrów długości i 12 milimetrów szerokości. Kolebka ta znajduje się na końcu chodnika na głębokości wynoszącej około 1 centymetra pod powierzchnią drewna. Po wylegnięciu się dorosłe chrząszcze tych drewnożernych owadów wygryzają w drewnie owalne chodniki wyjściowe i otwory wylotowe mające wymiary 10 na 5,4 milimetra. Osobniki dorosłe nadobnicy alpejskiej pojawiają się od połowy czerwca do początku września. Najwięcej jest ich w pod koniec lipca oraz w sierpniu. Cykl rozwojowy najczęściej trwa od dwóch do trzech lat, ale w wyjątkowo suchym drewnie może on wydłużyć się aż do czterech lat.

Straty powodowane przez nadobnice alpejskie

Drążone przez nadobnice alpejskie chodniki powodują poważne uszkodzenia drewna. W chwili obecnej straty jakie powoduje ten żerujący w drewnie chrząszcz nie są jednak duże ze względu na to, że występuje on dość rzadko.


Ocena: 5/5 - 173