Występowanie tykotka pstrego

Tykotek pstry jest groźnym i szeroko rozpowszechnionym szkodnikiem drewna. Powszechnie występuje w Europie, ale pojawia się też w wielu rejonach świata położonych poza nią na przykład w Ameryce Północnej, północnej Afryce, a nawet w miejscu tak oddalonym od Europy jak Nowa Kaledonia. Występowanie w krajach poza Europejskich tykotek pstry zawdzięcza człowiekowi, który przeniósł go do nich wraz z drewnem w którym znajdowały się larwy tykotka pstrego. Tykotek pstry to nie jedyny szkodnik drewna, który zwiększył swój zasięg występowania dzięki, temu, że przeniesiony został przez człowieka w drewnie. Na przykład spuszczel pospolity będący najpowszechniejszym szkodnikiem drewna występującym w Polsce swój obecny zasięg występowania również zawdzięcza człowiekowi. Tykotek pstry żeruje zwłaszcza w różnego rodzaju obiektach zabytkowych. Często doprowadza on do ich całkowitego zniszczenia.

Żerowanie tykota pstrego

Tykotek pstry żeruje w drewnie pochodzącym z różnych gatunków drzew liściastych, rzadziej iglastych. Najczęściej żeruje w drewnie pochodzącym z olch, dębów i buków. Tykotek pstry najczęściej żeruje w drewnie które jest wilgotne i porażone przez grzyby. Może pojawiać się w różnych drewnianych elementach na przykład podwalinach, konstrukcjach dachu, czy ścianach. Często pojawia się w drewnie zabytkowym. Jeśli więc zauważyliśmy szkodniki drewna w kościele, szkodniki drewna w muzeum lub szkodniki drewna zabytku to bardzo możliwe, że naszym problemem jest tykotek pstry.

Rozmnażanie się i rozwój tykotka pstrego

Rójka tykotka pstrego rozpoczyna się w połowie kwietnia i trwa aż do końca czerwca. Samica składa kilkadziesiąt, około 60 jaj w szczelinach drewna oraz pęknięciach. Larwy tykotka pstrego wylęgają się z jaj po upływie od 3 do 5 tygodni. Czas żerowania larw tykotka pstrego podobnie zresztą jak jest to w przypadku larw innych gatunków szkodników drewna jest w dużym stopniu zróżnicowany. Może on wynosić od dwóch do nawet dziesięciu lat. Za zróżnicowanie to odpowiadają czynniki takie jak temperatura, wilgotność oraz stopień zagrzybienia drewna. Idealne warunki dla rozwoju larw tykotka pstrego to wilgotność drewna wynosząca około 20 % oraz temperatura powietrza wynosząca pomiędzy 20, a 25 stopni Celsjusza. Tykotkowi pstremu sprzyjają też rozwijające się w drewnie grzyby, które rozluźniają drewno.

Wraz z rozwojem larw tykotka pstrego zwiększa się ich odporność na osuszenie drewna. Sprawia to, że dość trudne i mało prawdopodobne jest rozwiązanie problemów z tykotkiem pstrym poprzez osuszenie drewna. Osuszenie drewna może za to ochronić nas przed pojawieniem się w nim tykotka pstrego, a także innych gatunków szkodników drewna żerujących w wilgotnym drewnie w przyszłości. W przypadku drewnianych przedmiotów pomocne może być ich przechowywanie w odpowiednio suchym miejscu.

Larwy tykotka pstrego osiągają do 10 milimetrów długości. Są białe i łukowato wygięte. Na bokach ich głowy znajdują się dwie czarne plamki. W okolicach odbytu, a także na dziewiątym segmencie odwłoka larw tykotka pstrego znajdują się drobne kolce.

Przepoczwarzenie tykotka pstrego najczęściej odbywa się jesienią. W takim przypadku tykotki pstre spędzają zimę w komorach poczwarkowych pod postacią osobników dorosłych. Osobniki dorosłe tykotka pstrego mogą mieć od 5 do 9 milimetrów długości. Najczęściej jest to 6 milimetrów długości. Ciała tykotków pstrych są brunatne. Znajdują się na nich jednak liczne krótkie włoski, które tworzą na powierzchniach ciał tych szkodników drewna mające kształt plam skupienia. Tykotki pstre mają jedenastoczłonowe czułki. Ostatnie człony czułków są większe od reszty z nich. Pierwszy z segmentów odwłoka tykotka pstrego nieznacznie wygina się na swojej tylnej krawędzi.

Jak rozpoznać obecność tykotka pstrego

O obecności tykotka pstrego świadczą podobnie jak w przypadku większości innych szkodników drewna otwory znajdujące się w drewnie, a także wysypująca się z nich mączka drzewna. Otwory wylotowe tykotka pstrego są dość spore. Mają one aż 4 milimetry szerokości. Pozwala to na odróżnienie ich od otworów powstających w wyniku żerowania innych gatunków szkodników drewna. Porównajmy je z otworami drążonymi przez dwa najczęściej występujące szkodniki drewna technicznego, a mianowicie przez kołatka domowego i spuszczela pospolitego.

Otwory wylotowe kołatka domowego są znacznie mniejsze od otworów tykotka pstrego. Mają one bowiem nie więcej niż 2 milimetry szerokości, a zdarza się, że szerokość ta wynosi nawet mniej niż milimetr. Otwory wylotowe spuszczela pospolitego mają sporą rozpiętość rozmiarów w związku z czym zdarza się, ze ich wielkość jest podobna do wielkości otworów wylotowych tykotka pstrego. Otwory spuszczela są jednak znacznie bardziej spłaszczone niż jest to w przypadku otworów wylotowych tykotka pstrego.

Podobnie jak jest to w przypadku na przykład kołatka domowego o obecności tykotka pstrego świadczą charakterystyczne, dobiegające z drewna, przypominające kołatanie odgłosy.

Zwalczanie tykotka pstrego

Metody, które stosowane są w celu zwalczania tykotka pstrego nie różnią się od metod stosowanych w celu zwalczania innych gatunków szkodników drewna. Najczęściej zwalczany jest on poprzez fumigacje fosforowodorem znaną też jako gazowanie lub namiotowanie. Larwy tykotka pstrego żerujące w pojedynczych drewnianych elementach mogą być również zwalczane poprzez żelowanie żelem owadobójczym XILIX Gel. W celu zapobiegnięciu rozprzestrzeniania się tykotka pstrego, a także innych gatunków szkodników drewna takich jak na przykład spuszczel pospolity na nowe terytoria uchwalono standard ISPM 15 regulujący użycie opakowań drewnianych w tym także palet w transporcie międzynarodowym. Standard ten nakazuje aby drewniane opakowania poddawane były odpowiednim zabiegom, które zapewnią, że będą one wolne od szkodników drewna. Działania podejmowane w tym celu znane są pod różnymi nazwami takimi jak fumigacja fitosanitarna, fumigacja IPCC czy fumigacja międzynarodowa. Ponieważ działaniom tym szczególnie często poddawane są drewniane palety określane bywają one jako fumigacja IPCC palet, fumigacja fitosanitarna palet, fumigacja ISPM 15 palet, a palety poddane tym zabiegom określane bywają jako palety IPCC, palety ISPM 15, palety fitosanitarne, paleta fitosanitarna, paleta ISPM 15 lub paleta ISPM 15.